اتانول
نامهای دیگر: الکل اتیلیک، اتیل الکل، الکل میوه، اتانول 96درصد
فرمول شیمیایی: C۲H۵ OH
نقطه جوش: 78.4 درجه سانتیگراد
گریدهای محصول: صنعتی، دارویی
تاریخچه اتانول
الکل برای انسان از دوران قدیم شناخته شده بود و از این ماده به اشکال مختلف استفاده می شد. جداسازی این ماده به عنوان اتانول نسبتاً خالص به احتمال زیاد اولین بار توسط جابر بن حیان که صنعت تقطیر را گسترش داد، صورت گرفت. البته بیشتر گمان می‌رود که اتانول خالص توسط محمد زکریای رازی دانشمند ایرانی تولید شده باشد. الکل (اتانول) خالص به طور متداول به الکل (اتانول) گرید خوراکی (الکل نوشیدنی) گفته می شود. الکل گرید خوراکی همواره 96% (proof 192) بوده و از منابع طبیعی بدست می آید.
جمع بندی: روشهاي توليد الكل متفاوت ميباشد:
1- از تخمير حبوبات و ميوه ها (مانند آبجو)
2- از تقطيرحبوبات و ميوه ها (مانند ودكا، ويسكي، جين)
3- از تـغـيير شـيميايي در سوختـهاي فسـيلي هـمچـون گاز، زغال سنگ و نفت ( الكل صنعتي )
4- از تركيـب شيـميـايي مـنوكســيد كربن و هيدروژن (مانند متانول و الكل چوب)
خواص فیزیکی الکل
الكل اتيليك يا اتانول در زمره الكل‌های يك ظرفيتی نوع اول است. اتانول كه به اختصار الكل سفيد ناميده مي‌شود مايعي است فرار، شفاف، قابل اشتعال و با بوي مشخص كه با هر نسبتي با آب تركيب مي‌شود، به آساني مي‌سوزد و بر اثر احتراق آن، آب و گاز كربنيك حاصل مي‌شود. هم چنين با سرعت تبخير مي‌شود و هيچ اثر زيست محيطي نامطلوب بر جا نمي‌گذارد. اتانول در صنعت بعنوان حلال و ماده واسطه شیمیایی برای تولید بیشتر ترکیبات آلی استفاده می‌شود. بدلیل تشکیل پیوند هیدروژنی با هر نسبتی در آب حل می‌شود. اتانول در مقایسه با ترکیبات آلی که وزن مولکولی یکسانی با آن دارند، نقطه جوش بالاتری دارد. الکل اتانول خاصیت ضعیف اسیدی و بازی از خود نشان می‌دهد که خاصیت بازی آن بدلیل جفت الکترون تنهای اکسیژن بوده و خاصیت اسیدی آن، بخاطر پیوند هیدروژن با عنصر الکترونگاتیو اکسیژن است.
کاربرد اتانول
- صنعتی: بزرگترین کاربرد اتانول به صورت خالص به عنوان سوخت در موتور خودروها است. هم چنین اتانول بدلیل نقطه ذوب پائین در صنعت ضدیخ‌سازی استفاده می‌شود.
- عطرسازی: به عنوان حلال در صنایع عطرسازی و چاپ
- نوشیدنی های الکلی: اتانول را در انواع مشروبات الکلی مصرف می کنند.
- پیل سوختی اتانولی: الکل را می توان در پیل های سوختی مستقیم DEFC برای تولید برق همراه با محصولات جانبی آب و دی اکسیدکربن بکار برد.
- سوخت موشک: اتانول را در سوخت موشک برای افزایش نیروی پیشرانه بکار می برند.
- ضد عفونی کننده: اتانول 70-85درصد را در مراکز پزشکی برای ضدعفونی لوازم پزشکی ، ضد عفونی ضخم و مواد ضد عفونی کننده دست استفاده می کنند.
- پاد زهر: اتانول را برای از بین بردن اثر مسمومیت بعضی از مواد مانند متانول و اتیلن گلایکو استفاده می کنند.
- سایر کاربردها: به عنوان حلال در صنایع عطرسازی و چاپ، ضد عرق و ..
اطلاعات ایمنی اتانول
الکل اتیلیک از طریق استنشاقی، پوستی و گوارشی روی بدن انسان اثر می گذارد. اثر روی پوست مانند سایر حلالهای چربی است و در صورت عدم احتیاط باعث التهاب پوست می شود. هر چند خوردن الکل صنعتی بعید به نظر می رسد ولی ممکن است توسط افرادی که اعتیاد دارند استفاده شود. از آنجا که به الکل صنعتی مواد گوناگونی جهت جلوگیری از استفاده خوراکی افزوده می شود و گاهی این مواد اثرات سوء بیشتری از الکل به تنهایی دارند لذا در صورت مصرف الکل صنعتی بصورت خوراکی عوارض بسته به نوع ماده اضافه شده متفاوت می باشد.عوارض حاد مصرف اتانول تهوع ، استفراغ ، افسردگی ، تنگی نفس می باشد.عوارض مزمن اعتیاد به الکل (الکسیم) ، سیروز کبدی ، تاثیر در سلسله اعصاب مرکزی ، تاثیر در حافظه در بلند مدت می باشد. اتانول یک مایع قابل اشتعال می باشد که بخار آن مخلوط با هوا در حرارت معمولی قابل اشتعال می باشد. لذا مخاطرات آتش سوزی و انفجار نیز بایستی مد نظر قرار گیرد. در بکارگیری افراد در محیطهایی که اتانول وجود دارد توجه به وضعیت وبیماریهای کبدی و پوستی وتنفسی لازم می باشد.
